گروه اقتصادی: با پایان زمان ثبت نام در نهضت ملی مسکن، گمانه زنی‌ها درباره رقم قسط تسهیلات پرداختی در قالب این طرح بالا گرفت.دولت سیزدهم وعده داده است با هدف خانه‌دار کردن مستاجران سالانه یک میلیون احد مسکونی در ایران بسازد. در این راستا ثبت نام از متقاضیان در قالب طرحی به نام نهضت ملی مسکن آغاز شد و بر اساس آخرین آمار اعلامی۲ میلیون و ۵۰۶ هزار و ۶۳ نفر در این طرح ثبت‌نام کردند.
اعلام آخرین مهلت ثبت‌نام طرح نهضت ملی مسکن
دو مساله در جریان ثبت‌نام از متقاضیان نهضت ملی مسکن با حاشیه‌های فراوانی روبرو بود. مساله اول شروط ثبت‌نام مجرد‌ها در قالب این طرح و مساله دوم اقساط تسهیلاتی است که در این قالب قرار است به متقاضیان پرداخت شود.پروانه اصلانی، مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن اعلام کرد: ثبت‌نام مجردان در دستورکاراست و هنوز دستورالعمل آن نهایی نشده است. به محض آنکه دستورالعمل ثبت‌نام مردان مجرد نهایی شود ثبت‌نام مجردان برای همه شهرها باز خواهد شد.
وی تصریح کرد: ثبت‌نام شهر‌هایی که دو ماه از فرصت زمانی آن‌ها گذشته است ثبت‌نام در آن‌ها به اتمام رسیده است و برای شهر‌هایی که هنوز این مدت پر نشده ثبت‌نام طرح نهضت ملی مسکن ادامه دارد.بر اساس این گزارش همچنان دو گزینه درباره شرط دریافت مسکن برای مجرد‌ها اعلام شده است. بر این اساس مجرد‌ها به شرط تنظیم تعهدنامه محضری برای ارائه عقدنامه در هنگام واگذاری واحد مسکونی می‌توانند در طرح نهضت ملی مسکن بعد از ابلاغ نهایی دستورالعمل، ثبت‌نام کنند. مطابق متن پیشنهادی برای ابلاغ در صورتی که در هنگام واگذاری به تعهد ازدواج عمل نکنند، قرارداد واگذاری واحد فسخ می‌شود.این در حالی است که معاون وزیر راه و شهرسازی، پیش از این به ایسنا گفته بود اگر مجرد‌ها تا زمان تحویل واحد ازدواج نکنند بر اساس قیمت روز، مابه‌التفاوت را پرداخت خواهند کرد و واحد‌ها را تحویل می‌گیرند.
رقم اقساط چقدر است؟
هر چند ازقام متفاوتی از ۷ میلیون تومان تا ۱۰ میملیون تومان درباره رقم اقسا نهضت ملی مسکن اعلام شده، اما معاونت مسکن و ساختمان در گزارشی جزئیات دو روش بازپرداخت تسهیلات ساخت طرح نهضت ملی مسکن را برای اقشارکم و متوسط درآمدی با اقساط ماهانه برای هریک از مناطق شهری و روستایی تشریح کرده است.
بر اساس این گزارش، اطلاعات سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات نشان می‌دهد که در پایان آذرماه سال جاری اجاره‌بها هر مترمربع در شهر تهران معادل ۸۴ هزار تومان است و بدین ترتیب اجاره ماهانه یک واحد آپارتمان ۱۰۰ متری در شهر تهران حدود ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان خواهد بود. از این رو پرداخت اقساط تسهیلاتی برای ساخت مسکن کمتر از هزینه اجاره یک واحد مسکونی برای زندگی خواهد بود با این تفاوت که پرداخت اقساط منجر به خانه‌دار شدن خانوار خواهد شد.
در گزارش وزارت راه و شهرسازی تاکید شده است، با وجود اجاره‌بها فوق‌الذکر همچنین تأمین هزینه‌های زندگی، امکان پس‌انداز برای خانوار وجود نخواهد داشت. با فرض اینکه خانوار بتواند پس‌انداز کند، با وجود تورم دو رقمی در کشور که منجر به کاهش ارزش پول ملی شده و افزایش قیمت مسکن، امکان خرید واحد مسکونی توسط خانوار کاهش خواهد یافت. در صورتی که خرید اقساطی مسکن در واقع اتکا به پس‌انداز آتی است و خیلی زودتر خانوار را به هدف خود می‌رساند. همچنین با مکانیزیم خانه‌دار شدن با استفاده از تسهیلات ساخت و نوسازی مسکن در برنامه حمایتی دولت (نهضت ملی مسکن) که اراضی دولتی را مورد استفاده قرار می‌دهد و هزینه زمین تقریبا صفر می‌شود، طول دوره انتظار خانوار برای خرید مسکن به شدت کاهش خواهد یافت.
همچنین، دریافت تسهیلات مذکور توسط خانوار چه به صورت شخصی و چه در طرح حمایتی دولت منجر به ایجاد مالکیت واحد مسکونی می‌شود که علاوه بر تامین نیاز اساسی خانوار برای مکان زندگی، یک کالای سرمایه‌ای و با دوام نیز محسوب می‌شود و همراه با رشد قیمت‌های عمومی، قیمت مسکن به عنوان سرمایه خانوار نیز افزایش می‌یابد، در حالی که مبلغ اقساط طی سال‌های بازپرداخت تسهیلات (حداکثر ۱۸ سال) ثابت خواهد بود.
در این گزارش بدون هیچ اشاره مشخصی به رقم کلی اقساط بر این نکته تاکید شده است که با توجه به اینکه طول دوره ساخت حداقل ۲ تا ۳ سال به طول می‌انجامد و متقاضی باید پس از تکمیل واحد مسکونی و تحویل واحد شروع به پرداخت اقساط کند عملا رقم اقساط محاسبه از دو تا سه سال آینده آغاز خواهد شد. بدیهی است تا آن زمان درآمد ماهانه خانوار نیز تقریباً معادل با تورم افزایش خواهد یافت و پرداخت اقساط برای خانوار توان‌پذیر شده و فشار پرداخت اقساط کاهش می‌یابد.
پس از آغاز دوران فروش اقساطی و شروع بازپرداخت تسهیلات، مبلغ تسهیلات ثابت باقی می‌ماند، در حالیکه درآمد خانوار متناسب با تورم سالانه افزایش خواهد یافت. از این رو در دو الی سه سال ابتدایی دوران فروش اقساطی، بازپرداخت تسهیلات ممکن است در برخی موارد با فشار مالی برای خانوار همراه باشد، اما پس از گذشت دو تا سه سال ابتدایی فروش اقساطی و با افزایش درآمد خانوار، پرداخت اقساط تحمل‌پذیرمی‌شود و خانوار تحت فشار نخواهد بود.
شروط تعیین قسط برای دهک‌های پایین درآمدی
در گزارش ارائه شده از سوی وزارت راه و شهرسازی اشاره مشخصی به رقم اقساط برای دهک‌های بالاتر درآمدی نشده و تنها به تشریح وضعیت به صورت مشروط برای دهک‌های اول تا پنجم درآمدی بسنده شده است. در بخشی از این گزارش تاکید شده است: دولت برای تأمین مسکن گروه‌های کم‌درآمد و حمایت از این اقشار پرداخت یارانه سود تسهیلات را در نظر گرفته است که وزارت راه و شهرسازی در حال حاضر مجدانه پیگیر تأمین منابع لازم برای پرداخت یارانه سود اقشار کم‌درآمد جامعه است. در صورت تأمین این منابع اقساط تسهیلات در نرخ‌های سود متفاوت برای دهک‌های متفاوت درآمدی به شرح زیر خواهد بود.
به این ترتیب در صورت تامین منابع، در تهران برای تسهیلات ۴۵۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برآورد شده است.
در شهر‌های با جمعیت بیش از یک میلیون نفر برای تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان برآورد شده است.
در مراکز استان برای تسهیلات ۳۵۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برآورد شده است.
در سایر مناطق شهری برای تسهیلات ۳۰۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان برآورد شده است.
در مناطق روستایی برای تسهیلات ۲۵۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان برآورد شده است.در این مدل تخصیص یارانه نرخ سود به گروه‌های کم درآمد رقم اقساط را به شدت کاهش داده و پرداخت آن را برای خانوار توان‌پذیر می‌کند. لازم به توضیح است که این رقم قطعی نیست چرا که شرط اعمال این ارقام تامین منابع عنوان شده است.
همچنین تسهیلات ساخت و نوسازی مسکن براساس قانون جهش تولید مسکن و اقساط ماهانه (بدون پرداخت یارانه سود اقشار کم‌درآمد) نیز مشخص و مقرر شده است در تهران برای تسهیلات ۴۵۰ میلیون تومانی، مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۷میلیون تومان باشد. در شهر‌های با جمعیت بیش از یک میلیون نفر برای تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است. در مراکز استان‌ها برای تسهیلات ۳۵۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است.
همچنین، در سایر شهرها برای تسهیلات ۳۰۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است. در مناطق روستایی برای تسهیلات ۲۵۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان است.تصریح می‌شود، متقاضی می‌تواند در صورت تمایل سود دوران مشارکت مدنی را نیز به صورت اقساطی در طول دوره فروش اقساطی پرداخت کند. این رقم البته مشخص نشده است.
تسهیلات خرید مسکن از محل اوراق
بر اساس این گزارش، تسهیلات خرید مسکن از محل اوراق ممتاز بانک مسکن به صورت انفرادی و زوجین قابل پرداخت است. نرخ سود این تسهیلات ۱۷.۵ درصد و بازپرداخت آن ۱۲ ساله خواهد بود. اقساط ماهانه تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی زوجین در تهران ماهانه ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و اقساط ماهانه تسهیلات ۲۰۰ میلیون تومانی انفرادی در تهران، ماهانه ۳ میلیون و ۳۰۰ میلیون تومان است.اقساط ماهانه تسهیلات ۳۲۰ میلیون تومانی زوجین در مراکز استان ماهانه ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و اقساط ماهانه تسهیلات ۱۶۰ میلیون تومانی انفرادی در مراکز استان، ماهانه ۲ میلیون و ۷۰۰ میلیون تومان است. اقساط ماهانه تسهیلات ۲۴۰ میلیون تومانی زوجین در سایر شهرها ماهانه ۴ میلیون تومان و اقساط ماهانه تسهیلات ۱۲۰ میلیون تومانی انفرادی در سایر شهرها، ماهانه ۲ میلیون تومان است.