فانتوم یکی از بلاک چین‌های محبوب لایه‌اول است. در زمان نگارش این مقاله، ارزش کل قفل‌شده در فانتوم حدود ۸۷۰میلیون دلار است و از این لحاظ این شبکه در بین ۱۰ بلاک چین برتر جای دارد. حتی پس‌ازآنکه آندره کرونیه (Andre Cronje)، رئیس شورای فناوری بنیاد فانتوم (Fantom Foundation)، از این مجموعه جدا شد، فانتوم همچنان به‌عنوان یکی از بلاک چین‌های مهم لایه‌اول به کار خود ادامه می‌دهد. جالب است بدانید برخی لقب «قاتل اتریوم» (Ethereum killer) را به فانتوم و بلاک چین‌هایی مشابه آن داده‌اند.در ماه‌های اخیر که بازار ارزهای دیجیتال در روند نزولی عمیقی فرو رفته، توکن فانتوم هم سقوط نسبتاً بزرگی تجربه کرده است؛ اما در زمان نگارش مطلب حاضر، این شبکه بلاک چینی توانسته است اندکی از ارزش خود را باز‌یابد. در‌مجموع، تحلیل‌های فنی حاکی از آن است که توکن فانتوم هنوز راه زیادی برای بازگشت به منطقه صعودی دارد.با آنکه هنوز شرایط مساعدی در بازار وجود ندارد، می‌دانیم که در بازارهای خرسی یکی از راه‌های منطقی برای کسب درآمد سهام‌گذاری (Staking) است. پس اگر شما هم از طرفداران این شبکه و به‌دنبال کسب درآمد از آن هستید، اکنون زمان مناسبی برای سهام‌گذاری این توکن و کسب درآمد منفعل است. در این مطلب، شما را با انواع سهام‌گذاری در فانتوم آشنا می‌کنیم و نحوه سهام‌گذاری توکن فانتوم را توضیح می‌دهیم؛ پس همراه ما باشید تا با جزئیات سهام‌گذاری در فانتوم آشنا شوید.سهام‌گذاری فانتوم (FTM)سهام‌گذاری فانتوم فرایندی است که در آن کاربران با قفل‌کردن توکن‌های فانتوم (FTM) در این بلاک چین، امنیت آن را تأمین می‌کنند. در این فرایند، اعتبارسنج‌ها (Validators) با سهام‌گذاری این توکن تراکنش‌ها را تأیید می‌کنند. سهام‌گذاری مشوقی اقتصادی برای این است که مشارکت‌کنندگان در بلاک چین یادشده طبق قواعد پروتکل عمل کنند. برای جلوگیری از حملات سیبل (Sybil Attacks) علیه مکانیسم اجماع بلاک چین، هر نود اعتبارسنج باید دست‌کم ۵۰۰,۰۰۰ توکن FTM را در شبکه قفل کند.مکانیسم اجماع فانتوم نسخه‌ای ویژه از اثبات سهام (Proof of Stake) است که از لایه اجماع مستقلی به نام لاکسیس (Lachesis) استفاده می‌کند. این مکانیسم از موتور اجماع تحمل خطای بیزانس نامتقارن (aBFT) برخوردار است که از الگوریتم (DAG) بهره می‌برد. الگوریتم مذکور امنیت لایه‌دوم فانتوم موسوم به اوپرا (Opera) را تأمین می‌کند. اوپرا لایه‌ای برای توسعه نرم‌افزار محسوب می‌شود که میزبان دیفای و برنامه‌های غیرمتمرکز است.بیشتر بخوانید: دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز چیست؟چرا باید فانتوم را سهام‌گذاری کنیم؟به‌طورکلی، می‌توان گفت سهام‌گذاری فانتوم فرایندی سودآور است. سهام‌گذاران در ازای توکن‌هایی که در این بلاک چین قفل یا به‌اصطلاح سهام‌گذاری می‌کنند و بسته به مدت‌زمانی که توکن‌ها قفل می‌شوند، سود دریافت می‌کنند. در‌حال‌حاضر، پلتفرم فانتوم برای سهام‌گذاری یک‌ساله بیش از ۱۴درصد سود سالانه پرداخت می‌کند. در سهام‌گذاری یک‌ساله، توکن‌های سهام‌گذاری‌شده برای یک سال قفل می‌شوند. اگر مدت‌زمان قفل‌شدن توکن‌ها کوتاه‌تر شود، درصد سود سالانه نیز کاهش می‌یابد. در فانتوم امکان سهام‌گذاری بدون قفل‌شدن توکن‌ها نیز وجود دارد که در آن صورت، سود پایه ۴درصد سالانه پرداخت می‌شود.کاربرد دیگر سهام‌گذاری در فانتوم به تأمین امنیت شبکه برمی‌گردد. درواقع، سهام‌گذاران با قفل‌کردن توکن‌های خود از شبکه فانتوم محافظت می‌کنند. این کار به شبکه کمک می‌کند که غیرمتمرکز بماند. هرچه تعداد سهام‌گذاران در فانتوم بیشتر شود، احتمال غیرمتمرکزبودن آن نیز افزایش می‌یابد و در‌نتیجه، شبکه از فعالیت‌های مخرب و تمرکز قدرت در امان می‌ماند.از چه کیف پول‌هایی برای نگه‌داری فانتوم استفاده کنیم؟لایه اوپرا در فانتوم بلاک چینی سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) است؛ ازاین‌رو، می‌توانید از همه کیف پول‌های سازگار با اتریوم برای ذخیره توکن فانتوم استفاده کنید. برخی از کیف پول‌های فانتوم عبارت‌اند از:کیف پول متامسکنرم‌افزاری / افزونه مرورگردانلودکیف پول اتمیکنرم‌افزاری / موبایل و دسکتاپدانلودکیف پول لجرسخت‌افزاریفیزیکی و باید از فروشگاه‌های معتبر خریده شود.اف والتمبتنی بر وبوب‌سایتچگونه فانتوم را سهام‌گذاری کنیم؟مراحل کلی سهام‌گذاری فانتوم بدین‌شرح است:تعدادی توکن فانتوم تهیه کنید. حداقل توکن لازم برای سهام‌گذاری یک واحد است.به صفحه «Staking» در وبسایت فانتوم بروید و روی گزینه «Stake» کلیک کنید.با یکی از کیف پول‌های سازگار با فانتوم مثل متامسک وارد شوید.روی «Staking» کلیک کنید.یکی از اعتبارسنج‌ها و مقدار سهام‌گذاری را انتخاب کنید.مدت‌زمان قفل‌شدن توکن‌ها را انتخاب و تأیید کنید.پاداش سهام‌گذاری فانتوم با همان توکن فانتوم پرداخت می‌شود. اگر توکن‌های خود را قفل کنید، سود بیشتری می‌گیرید؛ پس هرچه مدت‌زمان قفل‌شدن توکن‌ها طولانی‌تر باشد، سود سهام‌گذاری نیز بیشتر است. در‌حال‌حاضر، سود سالانه سهام‌گذاری در پلتفرم فانتوم حداکثر ۱۴٫۴درصد است و اگر توکن‌های خود را قفل نکنید، سود پایه سالانه ۴درصد را دریافت می‌کنید.حداقل توکن FTM لازم برای راه‌اندازی نود اعتبارسنج ۵۰۰٬۰۰۰ واحد است؛ پس اگر توکن‌های شما کمتر از این تعداد است، بهترین راه این است که توکن‌هایتان را به یکی از اعتبارسنج‌ها واگذار کنید. راهبردهای مختلفی برای سهام‌گذاری در فانتوم وجود دارد که درادامه، به سه راهبرد اصلی اشاره می‌کنیم:سهام‌گذاری سیال (Fluid Staking): در این روش، توکن‌های فانتوم خود را برای حداقل دو هفته و حداکثر یک سال قفل می‌کنید. سود قفل‌شدن برای دو هفته ۴.۷۸درصد سالانه و سود قفل‌شدن یک‌ساله ۱۴.۶۱درصد سالانه است. سود پایه نیز همان‌طورکه پیش‌تر گفتیم، ۴درصد سالانه است.سهام‌گذاری نقد (Liquid Staking): در روش لیکوئید، هم‌زمان با سهام‌گذاری می‌توانید توکن sFTM ضرب کنید. این کار به شما امکان می‌دهد تا بازده سرمایه‌گذاری‌تان را افزایش دهید. از توکن‌های sFTM برای سهام‌گذاری، استخراج نقدینگی، تأمین نقدینگی و… می‌توانید استفاده کنید.سهام‌گذاری امانی (Custodial Staking): اگر در صرافی‌های متمرکز مانند بایننس سهام‌گذاری کنید، علاوه‌بر سود سهام‌گذاری، پاداش دیگری از صرافی دریافت می‌کنید. پاداش سهام‌گذاری در این صرافی‌ها ۱درصد است.اکنون که با کلیات سهام‌گذاری در فانتوم آشنا شدیم، مراحل سهام‌گذاری را یک‌به‌یک بررسی می‌کنیم.گام اول: ساخت کیف پول فانتومبرای سهام‌گذاری توکن فانتوم، ابتدا باید کیف پول فانتوم را دانلود کنید. این کیف پول در سیستم‌عامل‌های ویندوز و مک و لینوکس پشتیبانی می‌شود. در پلتفرم فانتوم، سه گزینه برای ایجاد کیف پول دارید: اگر کیف پولی دارید که با فانتوم سازگار است، از گزینه «Connect Wallet» استفاده کنید؛ با گزینه «Create Wallet» می‌توانید کیف پول جدیدی ایجاد کنید؛ و گزینه بعدی «Restore Wallet» است که می‌توانید با استفاده از آن ازطریق فایل بازیابی (Keystore)، عبارت یادآور (Mnemonic) یا کلید خصوصی (Private Key) کیف پولتان را در فانتوم بازیابی کنید.اگر کیف پول متامسک داشته باشید، آن را به شبکه فانتوم می‌توانید متصل کنید. کاربران تازه‌وارد باید ابتدا حسابی در وبسایت فانتوم افتتاح کنند. سپس، کیف پول فانتوم را دانلود و آن را باز کنند و روی گزینه «Create New Wallet» کلیک کنند. در این مرحله، صفحه‌ای باز می‌شود و از شما می‌خواهد که وارد وبسایت شوید.پس از ایجاد کیف پول، به صفحه اصلی وبسایت منتقل می‌شوید. در این صفحه، گزینه‌های sending FTM ،receiving FTM ،buying FTM و staking FTM را مشاهده می‌کنید.برای سهام‌گذاری فانتوم، روی گزینه «Stake» کلیک کنید. در صفحه‌ای که باز می‌شود، چند گزینه به‌چشم می‌خورد که در میان آن‌ها «Stake» برای شروع فرایند سهام‌گذاری و «Unstake» برای پایان سهام‌گذاری است. برای اطلاع از وضعیت سهام‌گذاری خود، می‌توانید به برگه «History» مراجعه کنید. در این برگه، مقدار توکن‌های سهام‌گذاری‌شده و پاداش متعلق به آن و تاریخ و ساعت آخرین به‌روزرسانی را می‌بینید.گام دوم: تهیه توکن FTMبه‌منظور سهام‌گذاری باید توکن فانتوم داشته باشید. برای تهیه این توکن، چند راه وجود دارد: خرید از صرافی، به‌دست‌آوردن در ایردراپ، دریافت جایزه یا پذیرش به‌عنوان روش پرداخت. در صرافی‌هایی مثل کوکوین، می‌توانید با تتر (USDT) توکن فانتوم بخرید.گام سوم: ارسال فانتوم به کیف پولتوکن فانتوم را ازطریق شبکه‌های اتریوم (Etheruem) و بایننس چین (BEP-2) و فانتوم اوپرا (Fantom Opera) می‌توانید دریافت کنید. شبکه مدنظر خود را انتخاب و روی گزینه «Send» در صفحه اصلی کلیک کنید. در صفحه جدیدی که باز می‌شود، آدرس دریافت‌کننده و مقدار توکن برای ارسال و عبارت ممو (اختیاری) را وارد کنید. حالا روی دکمه «Send» کلیک کنید تا توکن‌های فانتوم به کیف پول فانتوم شما ارسال شوند.گام چهارم: سهام‌گذاری فانتومدر این مرحله، به صفحه جدیدی منتقل می‌شوید. در این‌جا، باید مقدار توکن و مدت‌زمان سهام‌گذاری و آدرس کیف پول فانتوم را وارد کنید. سپس، روی دکمه «Stake» کلیک و تراکنش را تأیید کنید.در قسمت بعدی، باید یکی از اعتبارسنج‌ها را انتخاب کنید تا توکن‌هایتان به او واگذار شود. اعتبارسنج را انتخاب و روی دکمه «Select» کلیک کنید.مقدار توکن سهام‌گذاری را انتخاب و مراحل بعدی را طبق راهنمایی وبسایت دنبال کنید. توجه کنید که اعتبارسنج به کسی گفته می‌شود که اعتبار تراکنش‌ها و بلاک‌ها را در بلاک چین بررسی می‌کند. در صفحه «Validators»، می‌توانید جزئیات همه اعتبارسنج‌ها را مشاهده کنید.همچنین، در وبسایت فانتوم ماشین‌حسابی هست که می‌توانید با استفاده از آن پاداش سهام‌گذاری خود را محاسبه کنید. توکن‌های سهام‌گذاری‌شده پس از اتمام مدت سهام‌گذاری از وضعیت سهام‌گذاری خارج می‌شوند و دیگر پاداش به آن تعلق نمی‌گیرد تا زمانی‌که دوباره آن را سهام‌گذاری کنید.با سهام‌گذاری فانتوم چقدر سود کسب می‌کنیم؟پیش‌تر به‌طورخلاصه درباره سود سهام‌گذاری در فانتوم گفتیم. در صفحه سهام‌گذاری وبسایت فانتوم، ماشین‌حسابی وجود دارد که می‌توان با آن سود دریافتی سهام‌گذاری را در حالت‌های مختلف محاسبه کرد. براساس داده‌های این ماشین‌حساب، سود سهام‌گذاری برای حداقل مدت‌زمان قفل‌شدن توکن‌ها (دو هفته) ۴.۷۸درصد سالانه است. می‌دانیم که هرچه مدت‌زمان قفل‌شدن توکن‌ها طولانی‌تر باشد، سود سهام‌گذاری نیز افزایش می‌یابد. حداکثر مدت‌زمان قفل‌شدن ۳۶۵ روز است که سود آن در یک سال ۱۴.۶۱درصد است.سهام‌گذاری در شبکه فانتوم سود پایه‌ای دارد که معادل ۴درصد سالانه است. این سود برای سهام‌گذاری بدون قفل‌کردن توکن‌هاست و تغییر نمی‌کند. سود سالانه برای مدت‌زمان‌های مختلف قفل‌کردن توکن ممکن است بسته به شرایط شبکه تغییر کند؛ اما در زمان نگارش این مطلب، همین اعدادی است که پیش‌تر گفته شد. توجه کنید که این سود سالانه (APR) است، نه سود قطعی؛ یعنی اگر مدت‌زمان قفل‌شدن را کمتر از یک سال انتخاب کنید، سود دریافتی شما کمتر از این درصد خواهد بود. برای مثال، اگر توکن‌های خود را برای ۶ ماه (۱۸۰ روز) قفل کنید، سود سالانه آن ۹.۴۳درصد است و پاداشی که برای ۶ ماه دریافت می‌کنید، نصف این مقدار خواهد بود.پروتکل‌های پرسود دیفای در فانتوماکوسیستم دیفای در فانتوم فضای پرجنب‌وجوشی است که امکان سهام‌گذاری توکن‌های مختلفی را برای کسب سود فراهم کرده است. درادامه، چند نمونه از پروتکل‌های پرسود دیفای در فانتوم را بررسی می‌کنیم که مناسب سهام‌گذاری هستند.اسپوکی‌سواپ (Spookyswap)اسپوکی‌سواپ صرافی غیرمتمرکزی (DEX) است که توکن بومی‌اش BOO نام دارد. در این پروتکل، کاربران می‌توانند از روش‌های تبادل توکن، کشت سود (Yield Farming) و… استفاده کنند. توکن BOO را می‌توان در استخرهای سهام‌گذاری تکی سهام‌گذاری یا برای تأمین نقدینگی و کشت سود آن را با توکن فانتوم جفت کرد.بیشتر بخوانید: سهام‌گذاری، کشت سود و استخراج نقدینگی؛ سه روش محبوب کسب سود در دیفایبتهوون ایکس (Beethoven X)بتهوون نوعی بازارساز خودکار (AMM) است که پروتکل آن مشابه استخرهای سرمایه‌گذاری وزنی، استخرهای ثابت و تبادل توکن است. توکن بومی بتهوون BEETS نام دارد که سود سالانه‌اش ۳۱درصد است.کی‌دائو (QiDao)کی‌دائو پروتکلی برای وام‌دهی ارزهای دیجیتال با نرخ صفر است. در این پروتکل، کاربران می‌توانند در ازای تأمین وثیقه استیبل کوین ضرب کنند. کی‌دائو سود سالانه متغیری دارد که به مدت‌زمان قفل‌شدن توکن وابسته است. در کی‌دائو، می‌توان توکن‌ها را تا چهار سال قفل کرد.اسکریم (Scream)اسکریم پروتکلی برای وام‌دهی غیرمتمرکز است که کارکرد آن مشابه پروتکل‌هایی مثل کامپاند (Compound) و کریم (Cream) و آوی (Aave) است. کاربرانی که توکن‌های اسکریم (SCREAM) را سهام‌گذاری می‌کنند، تا ۵۸درصد سود سالانه دریافت می‌کنند. در این پروتکل، سود سالانه تأمین‌کنندگان نقدینگی به ۸۲درصد نیز می‌رسد.گایست فایننس (Geist Finance)گایست پروتکل بازار نقدینگی غیرامانی و غیرمتمرکز است. این پروتکل ۵۰درصد از درآمد خود را در میان دارندگان توکن GEIST توزیع می‌کند. ناگفته نماند سود سالانه گایست ۱۱۸درصد است.تاروت (Tarot)تاروت هم پروتکلی مشابه گایست فایننس و اسکریم برای بازار نقدینگی است. تأمین‌کنندگان نقدینگی در این پروتکل می‌توانند توکن‌های TAROT خود را در خزانه آن قفل کنند. همچنین، آنان می‌توانند توکن‌های TAROT را سهام‌گذاری و در ازای آن توکن xTAROT و ۲۱درصد سود سالانه دریافت کنند.چگونه نود اعتبارسنج را در فانتوم راه‌اندازی کنیم؟برای راه‌اندازی نود اعتبارسنج در شبکه فانتوم، باید حداقل ۵۰۰٬۰۰۰ واحد توکن FTM سهام‌گذاری کرد. براساس اطلاعات موجود در وبسایت فانتوم، راه‌اندازی نود پنج مرحله دارد:مرحله اول: راه‌اندازی نمونه‌ای ابری که بتوانید در آن، نود خود را در سخت‌افزارتان یا روی تأمین‌کننده فضای ابری اجرا کنید.مرحله دوم: ایجاد کاربر non-root که مرحله‌ای فنی است و باید کمی تنظیمات فنی در آن اِعمال کنید.مرحله سوم: نصب ابزارهای لازممرحله چهارم: ثبت اعتبارسنج با ایجاد کیف پول اعتبارسنجیمرحله پنجم: اجرای نود اعتبارسنجپاداش اعتبارسنجی در شبکه فانتوم شامل سود سالانه عادی برای سهام‌گذاری و پاداش ۱۵درصدی نمایندگی (Delegator Reward) است. سود سالانه سهام‌گذاری بسته به مقدار کل سهام‌گذاری‌شده در شبکه ممکن است تغییر کند.پرسش‌های متداول درباره سهام‌گذاری فانتوم آیا ممکن است با سهام‌گذاری توکن‌هایم را از دست بدهم؟ بله، این امکان وجود دارد. اگر نودی که توکن‌های خود را به آن واگذار کرده‌اید، به‌درستی عمل نکند، توکن‌های شما در خطر خواهند بود. به‌عنوان نمونه، اگر اعتبارسنجی که انتخاب کرده‌اید، اقدام مخربی انجام دهد که به حذف سهام او منجر شود، شما هم بخشی از توکن‌هایتان را از دست می‌دهید. اگر اعتبارسنج آفلاین شود، چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر اعتبارسنج آفلاین شود، توکن‌های شما در خطر نیست. فقط در مدتی که اعتبارسنج آفلاین است، پاداشی به شما تعلق نمی‌گیرد. علاوه‌بر‌این، اگر اعتبارسنج برای مدتی طولانی آفلاین بماند، ممکن است توکن‌هایتان از حالت سهام‌گذاری خارج شوند. در این صورت، غرامتی بابت آن به شما پرداخت نخواهد شد. پاداش سهام‌گذاری چه زمانی پرداخت می‌شود؟ معمولاً پاداش‌ها هفته‌ای یک بار پرداخت می‌شود؛ اما این زمان‌بندی ممکن است بسته به اعتبارسنج تغییر کند.حداقل توکن لازم برای سهام‌گذاری چقدر است؟با دست‌کم یک توکن می‌توان در شبکه فانتوم سهام‌گذاری کرد.آیا می‌توانم در مدت سهام‌گذاری از توکن‌های سهام‌گذاری‌شده استفاده کنم؟خیر، از توکن‌هایی که سهام‌گذاری شده‌اند، در مدت سهام‌گذاری نمی‌توانید استفاده کنید. برای راه‌اندازی نود اعتبارسنج در شبکه فانتوم چه میزان توکن فانتوم باید سهام‌گذاری کرد؟ برای راه‌اندازی نود اعتبارسنج در شبکه فانتوم، باید حداقل ۵۰۰٬۰۰۰ واحد توکن FTM سهام‌گذاری کردحذف سهام چیست؟حذف سهام (Slashing) وقتی اتفاق می‌افتد که اعتبارسنج قواعد پروتکل را نقض کند. در این صورت، آن اعتبارسنج بخشی از توکن‌های سهام‌گذاری‌شده را حذف می‌کند.آیا می‌توانم توکن‌هایم را در چند نود اعتبارسنجی سهام‌گذاری کنم؟بله، می‌توانید توکن‌های خود را در چند نود سهام‌گذاری کنید؛ اما باید توجه کنید که هربار با آدرس و کیف پول جدیدی باید این کار را انجام دهید. جمع‌بندیدر این مقاله، نحوه سهام‌گذاری در شبکه فانتوم را توضیح دادیم و راهبردهای سهام‌گذاری در فانتوم را برشمردیم و مراحلی که باید برای سهام‌گذاری طی کنید، یک‌به‌یک شرح دادیم. همچنین، به این موضوع اشاره کردیم که با دست‌کم یک واحد توکن فانتوم، می‌توان در این شبکه سرمایه‌گذاری و بین ۴.۷۸ تا ۱۴.۶۱درصد سود سالانه دریافت کرد. همچنین، گفتیم که علاوه‌بر سهام‌گذاری در شبکه اصلی فانتوم، می‌توان در نرم‌افزارهای دیفای موجود در این شبکه سهام‌گذاری و از آن‌ها درآمد کسب کرد. درنهایت نیز، نحوه راه‌اندازی نود اعتبارسنج را برای کسب پاداش توضیح دادیم.سهام‌گذاری در فانتوم روشی عالی برای کسب سود از توکن‌های فانتوم است. سود سالانه‌ای که شبکه فانتوم برای سهام‌گذاری پرداخت می‌کند، خیلی بیشتر از رقبای لایه‌اول آن است. بااین‌حال، فراموش نکنید که سهام‌گذاری ریسک‌هایی نیز به‌همراه دارد. در بازار ارزهای دیجیتال مانند آنچه در ماه‌های اخیر تجربه شد، در هرزمانی امکان سقوط ارزها وجود دارد. همچنین، سهام‌گذاری نقدینگی ارزهای دیجیتال را کاهش می‌دهد و ممکن است نتوانید در مقاطع حساس خیلی زود از موقعیت جاری خارج شوید.